Τροπολογία Επί του Νομοσχεδίου περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδας

Επί του 1 άρθρου.

Εξαιρούνται αι παραλίμνιαι γαίαι κατεχόμεναι και καλλιεργούμεναι υπό των κατοίκων του Δήμου Λαρύμνης της Λοκρίδας και ιδίως αι θέσεις Κάνταλος Συρόπιον και Μπερπάτη.

Επί του 4 άρθρου

Η θέσις του λιμένος Λαρύμνης είναι ιδιόκτητος εν αυτή υπάρχει συνοικισμός των κατοίκων του χωριού Μαρτίνου αι παραχωρήσεις προς την εταιρίαν κατά τον λιμένα Λαρύμνης θέλουν γίνει εις ιδιαίτερον μέρος χωρίς να παραβλάπτονται τα δικαιώματα του υπάρχοντος συνοικισμού, των ιδιοκτητών κατοίκων Μαρτίνου, προηγουμένης πάντοτε αποζημιώσεως της ιδιοκτησίας, δι’ επιτροπής προτεινόμενης υπό τε των κατοίκων του χωριού Μαρτίνου και της Κυβερνήσεως εξ ίσων μελών. Αι δε εγερθησόμεναι αμφισβητήσεις θέλουν είσθαι αντικείμενον των τακτικών Δικαστηρίων.

Ο Βουλευτής Λοκρίδας Δ. Τσαμόπουλος

 

Μέρος των απομνημονευμάτων του Αντώνη Γεωργαντά ήρωα της επανάστασης του 1821 από την Λιβαδειά και φρούραρχο του Μαρτίνου το 1818 όπου αναφέρεται στην σχέση του Μαρτίνου με τη Λίμνη της Κωπαΐδας και τις παραλίμνιες εκτάσεις.

«Περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδος πολλά εγράφησαν, αλλ' ουχ ήττον δεν εθεώρησα και εγώ άσκοπον να δημοσιεύσω ό,τι κατά τον μακρόν και πολυμέριμνον βίον μου επί του ζητήματος τούτου είδον και γνωρίζω.

Κατά τον παρόντα αιώνα, πρώτος ο Αλή πασσάς Τεπελενλής, σατράπης της Ηπείρον, συνέλαβε την ιδέαν της αποξηράνσεως της Κωπαΐδος, επιθυμών ν’ αυξήση τας πολυαρίθμους ιδιοκτησίας του και δια τον περιβλέπτου τούτου κτήματος· αλλ' ως φαίνεται πολιτικαί ανωμαλίαι και κατακτητικά αλλαχόσε σχέδιά του τον απεμάκρυναν από της πραγματοποιήσεως της ιδέας του ταύτης, ήτις άλλως τε δι' αυτόν ούτε δυσεκτέλεστον ήτο ούτε δαπανηρόν έργον. Εν πρώτοις εις την Αλβανίαν υπήρχον εμπειρικοί μηχανικοί λίαν επιτήδειοι, πολλά και διάφορα σπουδαία έργα εκτελέσαντες· τοιούτοι λ.χ. ήτον ο Κώστας Λαγουμτζής, όστις κατά τε την πολιορκίαν του Μεσολογγίου και εις την της Ακροπόλεως των Αθηνών εξετέλεσε ανθυπονόμων. Εκ τούτου έπεται, ότι ο Αλή πασσάς, ευμοιρών τοιούτων και πλείστων άλλων πόρων, ευκόλως ήθελε και ηδύνατο να εκτέλεση πάσαν αναγκαίαν διάτρησιν, την δε τακτοποίησιν και διευθέτησιν των εισερχομένων εις την Κωπαΐδα υδάτων ευχερώς ήθελεν ενεργήσει δι' υποζυγίων, υποχρεών προς τούτο την δωρεάν υπηρεσίαν των κατοίκων μέχρις εντελούς αποξηράνσεως της λίμνης. Όσον αφορά εις την προμήθειαν του αναγκαιούντος υλικού, εσκόπει να επιβάλη και ταύτην δωρεάν εις τους εμπορευομένους, την δε τροφήν των εργατών και αυτήν ωσαύτως εις τους κατοίκους των παρ' αυτού διοικουμενων περιχώρων επαρχιών· ώστε, αν το τοιούτο σχέδιον επραγματοποιείτο, η Ελλάς ήθελεν εύρει κατά την επανάστασιν εν σπουδαίον μέγιστον και προσοδοφόρον έργον, δεν θανεφύοντο δε και τα τοσαύτα περί Κωπαΐδος νομικά ζητήματα.

Κατά το 1818, ο βοεβόδας της Λεβαδείας με είχε διορίσει διοικητικόν επόπτην εις το τμήμα της αποτελούσης ήδη τον φερώνυμον δήμον, εν Λοκρίδι, Λαρύμνης, τότε δε καλούμενον Μαρτίνου. Η κωμόπολις αυτή του Μαρτίνου ενέμετο τότε ολόκληρον σχεδόν την Κωπαΐδα, πάντα αυτής τα βαλτώδη προϊόντα και την βοσκήν των μεγάλων ζώων, οσάκις τα ύδατα απεσύροντο, καθιερώθη δε εις την ρηθείσαν κωμόπολιν το δικαίωμα τούτο, δυνάμει εγγράφου, όπερ εχορήγησεν αυτοίς ο Οθωμανός αρχηγός. Εν τω διαστήματι λοιπόν της εν Μαρτίνω διαμονής μου, διαρκεσάσης μέχρι της ενάρξεως του ιερού αγώνος, ο βοεβόδας Λεβαδείας μοι εσύστησε τον εν Αθήναις πρόξενον τηςΑυστρίας Γρόπιον, ίνα παρέξω αυτώ πάσαν συνδρομήν προς τον σκοπόν της επισκέψεώς του.

Ελθών δε εκεί ουτος μετά δύο ή τριών αξιωματικών της αυστριακής Κυβερνήσεως, με παρεκάλεσε να τον συνοδεύσω όπως περιέλθη την Κωπαΐδα, όπερ και παρεδέχθην ευχαρίστως. Όθεν μεταβάντες εις το μέρος των Καταβοθρών, επτά εν όλω οπών, ήτοι μιας κεντρικής και ανά τριών εκατέρωθεν, εύρομεν τα ύδατα εις μεγάλην ελάττωσιν. Οι συνοδεύοντες τον Γρόπιον μηχανικοί έκαμον τας δέουσας μελετάς. Κατά τον αποχαιρετισμόν του, ο πρόξενος μοι είπεν, ότι οι μηχανικοί είχον αποστολή παρά της Κυβερνήσεώς του δια τον σκοπόν της αποξηράνσεως της Κωπαΐδος, εύρον δε, ότι αύτη δεν είναι δύσκολος και ότι απαιτείται δια την διάτρησιν της κυρίας οπής εν εκατομμύριον γροσίων.

Επί της Επαναστάσεως, ένεκα των περιστάσεων και της ελλείψεως των υλικών μέσων, ουδεμία εγένετο περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδος σκέψις’ αλλ’ η Αντιβασιλεία ευθύς εξ αρχής έλαβε πρόνοιαν και απέστειλεν εις Λεβαδείαν τον Γερμανόν Γέχχαν, λίαν ειδήμονα εις τα τοιαύτα έργα, διόρισε δε συγχρόνως και γεωμέτρην τον κ. Ναούμ, όστις συνόδευσεν αυτόν».

 

Έρευνα - Επιμέλεια:

Βασίλης Ν. Αντωνίου

Λούτσι Βοιωτίας