Παρασκευή, 29 03 2024

ΟΙ ΑΡΧΕΓΟΝΕΣ ΡΙΖΕΣ ΜΑΣ - «Η ΚΑΝΑΠΙΤΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΕΓΟΝΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ»

Η τοποθεσία Καναπίτσα είναι μιά ενιαία αυτοφυής, θαμνώδης, πυκνή έκταση ανατολικά του Μαρτίνου και περίπου 400 μ. πιο κάτω από την εκκλησία της Παναγίας όπου και το αρχέγονο πηγάδι.

Πήρε την ονομασία από τους ίδιους τους θάμνους που τους ονομάζουμε στην περιοχή μας καναπίτσες.

Από τις βέργες αυτών των θάμνων οι αρχαίοι Βουμελιτείς από το Παλιοχώρι του Μαρτίνου, αλλά και οι νεότεροι πρόγονοί μας έφτιαχναν καλάθια που τα χρησιμοποιούσαν κυρίως στον τρύγο για να κουβαλούν τα σταφύλια.

Δίπλα στην Καναπίτσα και κατά μήκος περνά το ποτάμι όπου οι γυναίκες της αρχαίας Βουμελιταίας αλλά και οι γιαγιάδες μας έπλεναν τα ρούχα τους και τα άπλωναν επάνω στις καναπίτσες (θάμνους) για να στεγνώσουν.

Γνωστό το παραμύθι όπου ένας νεαρός Μαρτιναίος έκλεψε το μαντίλι μιας πανέμορφης Νεράϊδας από τις Καναπίτσες που το είχε απλώσει να στεγνώσει κανοντάς την να τον ακολουθήσει σε όλη του την ζωή και όταν κάποτε της έδωσε το μαντίλι για να χορέψει στην πλατεία του Μαρτίνου, εκείνη χόρεψε και μετά εξαφανίσθηκε, έρχονταν μόνο κρυφά τις νύχτες για να θηλάξει τα μωρά της.

Η έκταση με τις καναπίτσες παλαιά ήταν γύρω στα τριάντα στρέμματα και απαγορευόταν ακόμη και στα κοπάδια με τα ζώα να εισέρχονται. Σήμερα σώζονται περίπου έξι στρέμματα, το δε ποτάμι παλιά είχε πολύ νερό ενώ σήμερα τα καλοκαίρια στερεύει.

Το ποτάμι περνάει δίπλα και κατά μήκος της Καναπίτσας είναι πιθανόν το ίδιο που αναφέρει το κείμενο του Μαντείου των Δελφών στον θησαυρό των Θηβαίων που έχουμε δημοσιεύσει παλαιότερα και καταλήγει στο Λαγονήσι της Λάρυμνας όπου υπάρχει και άγαλμα του Ακροκαλλιστείου Διός, ενώ διέρχεται τον «Αμπιχεία νάπη» το ρέμα της Σπίθας, μεταξύ Κουτρούλας και Μονοδένδρας.

Μία νεότερη έρευνα που έγινε στο πλάτωμα κάτω από το Παλιοχώρι στον Άη Γιώργη του Μαρτίνου αποδεικνύει ότι ο χώρος από τους πρόποδες του λόφου, στο πηγάδι της Παναγίας, στην Καναπίτσα και κλείνοντας τον κύκλο πάλι στους πρόποδες έχει κατοικηθεί και μάλιστα από πιο παλιά χρόνια.

Η κατοίκηση του ανθρώπου στην περιοχή μας αρχίζει από την 3η με 2η χιλιετηρίδα π. Χ. σύμφωνα με τον αρχαιολογικό Άτλαντα του Αιγαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πολλοί τοποθετούν τον πρώτο νεολιθικό οικισμό στην Καναπίτσα δίπλα στο ποτάμι και μετά επεκτάθηκε προς δυσμάς και αργότερα χτίστηκε το Παλιοχώρι του Μαρτίνου, με διπλά πολυγωνικά τείχη που σώζονται μέχρι σήμερα ορισμένα κομμάτια του στο ανατολικό μέρος του λόφου.

Ο λόφος στο Παλιοχώρι ίσως ήταν η Ακρόπολη της Αρχαίας πόλης που το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον Αρχαιολογικό Άλταντα του Αιγαίου σήμερα, την ταυτίζει με την αρχαία Βουμελιταία.

Το ότι η Βουμελιταία ήταν μεγάλη πόλη και εκτεινόταν σε όλη αυτή την έκταση μάς το αποδεικνύουν τα λίθινα ευρήματα και τα κεραμεικά που βρίσκονται στο αρχέγονο πηγάδι της Παναγίας αλλά και σε όλο το πλάτωμα κάτω από τον λόφο του Άη Γιώργη μέχρι την Καναπίτσα.

Στα θεμέλια πολλών Χριστιανικών ναών έχουν βρεθεί αρχαίοι ναοί, έτσι και στην Παναγία φημολογείται ότι κατά την αρχαιότητα υπήρχε ναός της θεάς Δήμητρας. Στις εργασίες του προαύλιου χώρου της εκκλησίας βρέθηκαν ψηφιδωτά και δεν αξιοποιήθηκαν.

Δίπλα από την εκκλησία υπάρχει το αρχέγονο πηγάδι με κυκλικό πλακόστρωτο στο δάπεδο, εκεί είναι τοποθετημένα πολλά λίθινα ευρήματα.

Το στόμιο του πηγαδιού είναι υπερυψωμένο και αποτελείται από τρία κομμάτια πελεκημένης κυκλικά πέτρας και συναρμολογημένα με απόλυτη ακρίβεια. Στο χείλος του πηγαδιού της Παναγίας υπάρχουν βαθειές χαραγματιές που χάραξε το σχοινί ανεβοκατεβάζοντας τον κουβά με το νερό από την πυθμένα του πηγαδιού.

Ποιος ξέρει ποια και πόσα χέρια των προγόνων μας θα αγκομαχούσαν να βγάλουν νερό από το βαθύ πηγάδι. Όλοι έχουμε πιεί νερό από αυτό το πηγάδι στα χρόνια των παππούδων μας και προτού το Μαρτίνο υδροδοτηθεί, κουβαλούσαν νερό για τα σπίτια τους οι Μαρτιναίοι με γαϊδούρια, όπου φόρτωναν κάτι ξύλινες βαρέλες με νερό, τις λεγόμενες βουτσέλες.

Το νερό από το μεγάλο πηγάδι της Παναγίας ήταν καλό και χωνευτικό.

Δημοσιεύουμε λίγες φωτογραφίες, αλλά για να δείτε με κάθε λεπτομέρεια τα παραπάνω, μπορείτε να προμηθευτείτει το ανανεωμένο και ενισχυμένο DVD - ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ ΜΑΡΤΙΝΟΥ ΒΟΥΜΕΛΙΤΑΙΑ διάρκειας 2:35:09 τηλεφωνώντας στο 6977861908. Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω μια παράκληση για προβληματισμό της Δημοτικής αρχής και όλου του κόσμου. Τα τελευταία χρόνια αρχίζοντας και από την προηγούμενη Δημοτική αρχή έχουν συσσωρευτεί στον τόπο μας λογιών - λογιών εργολάβοι και επιχειρηματίες που το μόνο σκοπό έχουν το κέρδος τους.

Άλλοι θέλουν να βάλουν ανεμογεννήτριες έστω και δίπλα από τα σπίτια του χωριού μας όπου βρουν πιό εύκολη πρόσβαση για να μην κάνουν έξοδα, λες και χάθηκαν οι κορυφογραμμές των βουνών της πατρίδας μας που έχουν αέρα μακριά από τα χωριά μας.

Άλλη μια φήμη κυκλοφόρησε για Αεροδρόμιο στην Καναπίτσα από ιδιωτική Αερολέσχη, λες και δεν υπήρχαν άλλα μέρη όπως η Πύλα, το Μπερμπάτι ή το Μοναχού που να πληρούν τους όρους ενός Αεροδιαδρόμου.

Σε αυτούς τους επίδοξους επιχειρηματίες θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και όταν μας ζητούν «Γη και ύδωρ» να τους απαντούμε «Μολών Λαβέ».

Ιστορικός ερευνητής
Ν. Αθ. Μπάτσος

Εφημερίδα

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας.Με την περιήγηση σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies.