ΑΡΧΕΓΟΝΕΣ ΡΙΖΕΣ ΜΑΣ - Η σπηλιά του Αθανασάκη στον Πρ. Ηλία του Μαρτίνου και η ιστορία της

Κατηγορία: Φύλλο 13

Στα βαθιά χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπως λένε γέροντες Μαρτιναίοι, 100 χρόνια πριν την επανάσταση του 1821 περίπου 1700-1750 συνέβη το γεγονός που θα αναφέρουμε.

Κάποια μέρα είχαν έρθει οι Τούρκοι φοροεισπράκτορες στο Μαρτίνο για να εισπράξουν τους φόρους που είχε επιβάλει η Οθωμανική Αυτοκρατορία στις υποτελείς περιοχές και κάθε φορά ζητούσαν και περισσότερα κάνοντας δύσκολη τη ζωή των Μαρτιναίων.

Τότε οι Μαρτιναίοι εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και κατέφευγαν στο βουνό Προφήτης Ηλίας απ’ όπου έδιναν μάχες ταμπουρωμένοι πίσω από τα απρόσιτα βράχια του βουνού και άφηναν στους Τούρκους μόνο τα νόμιμα.

Σε μια τέτοια αιφνίδια επιδρομή λένε ότι η γυναίκα του Αθανασάκη έβγαλε το πόδι της και δεν μπόρεσε να τρέξει και συνελήφθη από τους Τούρκους.

Άλλη εκδοχή είναι ότι η γυναίκα έπαιρνε νερό από το Αρχέγονο πηγάδι της Παναγίας την είδαν οι Τούρκοι φοροεισπράκτορες όταν έφευγαν για την Χαλκίδα, ζήλεψαν την ομορφιά της και την απήγαγαν, την πήγαν στο χαρέμι του πασά στην Χαλκίδα, αυτός ενθουσιάστηκε και τους έδωσε πολλά γρόσια.

Ο Αθανασάκης αναζήτησε την γυναίκα του μετά την επιδρομή των Τούρκων μα δεν υπήρχε κανείς αυτόπτης μάρτυρας. Πέρασαν μήνες, όταν ένας φίλος του Αθανασάκη, ψαράς, από τα Λουκίσια, που ψάρευε στον Ευβοϊκό και πήγαινε τα καλά ψάρια στον πασά της Χαλκίδας, αναγνώρισε την γυναίκα του Αθανασάκη στο χαρέμι και το είπε στον Αθανασάκη.

Αυτός δεν έχασε καιρό, ζώστηκε τα άρματα, καβάλησε το αλογό του και έφθασε στην Χαλκίδα νύχτα. Βοηθούμενος από τον ψαρά και μερικούς φίλους από την Χαλκίδα την κατάλληλη στιγμή που έλειπε ο πασάς, πήρε την γυναίκα του καβάλα στο άλογο και καλπάζοντας απομακρύνθηκε, πέρασε την Δροσιά και όταν έφθασε κοντά στα Λουκίσια σε ένα στενό πέρασμα ενός λόφου (Κιάφα Τούρλια), διαπιστώνει ότι τον κυνηγούν 4-5 Τούρκοι και ο πασάς. Κοντοστέκονται σε κάποια απόσταση, δεν πυροβολούν φοβούμενοι μην σκοτώσουν την γυναίκα, που είχε στην αγκαλιά του ο Αθανασάκης καβάλα στο άλογο. Ένας από τους Τούρκους φωνάζει στην γυναίκα του Αθανασάκη «που πας μωρή ξέχασες στο Μαρτίνο που έτρωγες παξιμάδια».

Η γυναίκα γυρίζει το κεφάλι και κοιτάζει πίσω, ο Αθανασάκης που της είχε πει να μην κοιτάζει πίσω, εξέλαβε την κίνηση αυτή σαν νοσταλγία της ζωής στο χαρέμι, τράβηξε το γιαταγάνι και της πήρε το κεφάλι, πηδάει από το άλογο κάτω και σκαρφαλώνει από τα πλάγια πάνω στο βραχώδη λόφο της «Κιάφα Τούρλιας» πάνω από το στενό πέρασμα.

Οι Τούρκοι έχουν μαζευτεί πάνω από το πτώμα της γυναίκας, ο Αθανασάκης, ήταν από πάνω από τον γκερμό, πέρνει μια μεγάλη πέτρα και την ρίχνει στο κεφάλι του πασά, τον σκοτώνει και εξαφανίζεται μέσα στα βουνά.

Οι λίγοι Τούρκοι της φρουράς δεν μπορούν να τον κυνηγήσουν ρίχνουν μερικούς πυροβολισμούς και γυρίζουν πίσω και μεταφέρουν τον πασά στην Χαλκίδα.

Ο Αθανασάκης διασχίζει βουνά και λαγκάδια καθώς πολλοί λένε ότι ήταν και «κλέφτης» και γνώριζε καλά τα μονοπάτια της περιοχής. Μόλις έπεσε η νύχτα βγαίνει στο δρόμο που οδηγούσε τότε από Χαλκίδα - Μαρτίνο. Ο δρόμος αυτός πολλοί λένε ότι κάποτε ήταν πλακόστρωτος (γκαλντερίμι) και ξεκίναγε από Χαλκίδα Δροσιά, Λουκίσια (παραλιακά), Σκορπονέρια, Κιάφα Τούρκα, Λιάβδα, Βεροτάς, Λάρυμνα, Μαρτίνο ή Βεροτάς, Πουρίνια Μαρτίνο.

Περπατώντας ο Αθανασάκης την νύχτα στον πλακόστρωτο δρόμο για να συντομεύσει την απόσταση από το Μαρτίνο και φθάνοντας περίπου 1.500 μ. μετά τα σημερινά Σκορπονέρια στην θέση «Κιάφα Τούρκα» που ονομάστηκε έτσι γιατί σε μια αιωνόβια αγκόριτσα που σώζεται μέχρι σήμερα σε μιά λάκα δίπλα στην Κιάφα, άτακτα τμήματα της κλεφτουριάς είχαν κρεμάσει μια τουρκάλα δεν ξέρουμε για ποιο λόγο, ίσως για αντίποινα. Αυτά υποστηρίζουν απόγονοι του Αθανασάκη σήμερα αλλά και γέροντες Μαρτιναίοι και λέγουν ότι κακώς αναφέρουν μερικοί σαν τόπο εκτέλεσης του πασά την Κιάφα Τούρκα που σημαίνει λόφος της Τούρκας και όχι του Τούρκου.

Επίσης μας φαίνεται απίθανο ο πασάς με τόση λίγη φρουρά να κυνηγούσε τον Αθανασάκη μέχρι τα άγρια αυτά μέρη των Σκορπονεριών και της Κιάφας Τούρκας που λυμαίνοντο από κλέφτες αλλά και από ληστές.

Εκεί λοιπόν κοντά στην Κιάφα Τούρκα μέσα στην νύχτα ο Αθανασάκης επιστρέφοντας στο Μαρτίνο, άκουσε χλιμίντρισμα αλόγου αμέσως κρύφτηκε, αλλά πολύ γρήγορα διαπίστωσε ότι ήταν το αλογό του που τον είχε αναγνωρίσει και πλησίασε προς το μέρος του και ο Αθανασάκης το χάιδεψε στο μέτωπο.

Το άλογο είχε πάρει το δρόμο για Μαρτίνο, ενώ είχε αφηνιάσει την ώρα του φονικού και είχε χάσει τον αναβάτη του. Ο Αθανασάκης καβάλησε το άλογο και έφθασε χαράματα στο Μαρτίνο.

Συνέχεια στο άλλο τεύχος. Επικήρυξη από τους Τούρκους, φυγή από το Μαρτίνο, έρευνα για την σπηλιά στον Πρ. Ηλία.

Νίκος Αθ. Μπάτσος Ιστορικός Ερευνητής