«Η συμβολή των Ρουμελιωτών Αγωνιστών στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας...

Κατηγορία: Φύλλο 15

...και η στάση της επίσημης Αρχής, Αρείου Πάγου και εκτελεστικού, στις κρίσιμες στιγμές του»

«Εξ ιστορίας, αφαιρεθείσης της

αληθείας, το καταλειπόμενον

ανωφελές γίνεται διήγημα»

(Πολύβιος)

Στο σχολείο διδαχθήκαμε ωραία διηγήματα, ιστορικά μεν ανωφελή δε, μας δημιούργησαν εθνική συνείδηση;

Ο «Διχασμός» και ο εμφύλιος είναι η απάντηση.

Πέρασαν πολλά χρόνια από τα σχολικά θρανία και πολλά ιστορικά βιβλία από τα χέρια μου.  Διψούσα να γνωρίσω τους ανθρώπους που έζησαν και μεγαλούργησαν σε τούτη τη γη, που γέννησε και εμένα.

Ζώντας νοερά μαζί τους ένιωθα ότι δεν είμαι «τόσων» χρόνων, αλλά τεσσάρων χιλιάδων «τόσων» χρόνων.  Κι υπερηφανεύομαι για τους Μινωϊτες μου, τους Μυκηναίους μου, τους Αθηναίους μου, τους Σπαρτιάτες, τους Μακεδόνες και τους Λοκρούς μου και όλους αυτούς από τους οποίους… βγήκαμε εμείς ελληνικός καινούργιος κόσμος, μέγας. (Καβάφης στα 200 π.Χ.) Κόσμος που άντεξε, στους Ρωμαίους από το 168 π.Χ. (Πύδνα, υποδούλωση της Μακεδονίας) έως το 1821. Γιατί κατακτητής ήταν και ο Ρωμαίος και ο Φράγκος και ο Τούρκος.

Από το 168 π.Χ. και το 146 π.Χ. έως το 1453 μ.Χ. κατακτημένη η Ελλάδα; Και το Βυζάντιο. «Το επίθετο «βυζαντινός» χρησιμοποιήθηκε σε μεταγενέστερους χρόνους και ήταν άγνωστο στους ονομαζόμενους «Βυζαντινούς».

Αυτοί χρησιμοποιούσαν το όνομα «Ρωμαίοι» ο αυτοκράτορας Ρωμαίος ηγεμόνας, η «δική μας Κωνσταντινούπολη Νέα Ρώμη…» (Ocrpororsky, Ιστορία του Βυζαντινού κράτους»  τομ. Α΄85). Ακόμα και τον 12ο αιώνα η Άννα Κομνηνή αναφέρεται στον πατέρα της Αλέξιο ως «αυτοκράτορα των Ρωμαίων» και στη «Ρωμαϊκή αυτοκρατορία» Η Ελλάδα ένα θέμα αγνοημένο, καταπιεσμένο και με την επιβολή του χριστιανισμού, αφανισμένη η φιλοσοφία του, η τέχνη του και ο πολιτισμός του.  Ακόμα και το όνομα «΄Ελλην» έγινε Γκρεκός και Ρωμιός.  Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1821 για να επικρατήσει ξανά το Έλλην».

Δεν είμαι ιστορικός και εδώ εκφράζω την γνώμη μου, που σαν ελεύθερη ελληνίδα πιστεύω ακράδαντα ότι έχω.  Και ο κάθε συμπολίτης μου επίσης μπορεί και έχει το δικαίωμα να την αμφισβητήσει.

Θεωρώ την επανάσταση του 1821 νεκρανάσταση της φυλής μας.

Πιστεύω ότι αυτή καθόρισε αυτό που είναι σήμερα η Ελλάδα και αυτό που θα είναι αύριο.

Αυτούς τους επαναστάτες του 1821, σαν Ελληνίδα Ρουμελιώτισσα και Μαρτιναία θάθελα να υμνήσω.

Θα σταθώ στους Ρουμελιώτες αγωνιστές, γνωστούς και αγνώστους και σ’ αυτούς που άξια τιμήθηκαν και σ’ αυτούς που άδικα συκοφαντήθηκαν ή  δολοφονήθηκαν εντελώς από την ιστορία. Ενας από αυτούς είναι ο Τοπαλιάτης.  Γιωργάκης Παγώνας πατριώτης αγνός που έμεινε πιστός στον Αρχηγό Οδυσσέα ως το τέλος, όπως μαρτυρούν επιστολές Ανδρούτσου προς αυτόν, (Βασιλείου 1971)

Η Ρούμελη ήταν πάντα το πέρασμα των τουρκικών ασκεριών για την Εύβοια, την Αττική και τον Μοριά. Ο χώρος της στάθηκε το θέατρο των πιο αιματηρών συγκρούσεων και ο πληθυσμός της δοκίμασε την μανία των Τούρκων.

Από την πρώτη στιγμή όμως η Κλεφτουριά της και οι Αρματολοί της ξεσηκώθηκαν.

Ο πρωτομάρτυρας Διάκος στις 28 Μαρτίου 1821 σηκώνει το λάβαρο στη Λειβαδιά.

Στις 31 Μαρτίου ο Αντώνης Κοντοσόπουλος, ο Γεράντωνας ξεσηκώνει τη Λοκρίδα και με τον Λάμπρο Ελευθεριάδη μπαίνουν στην Αταλάντη.

Να οι Επικνημίδιοι Λοκροί! Ο Γιάννης Δυοβουνιώτης, οπλαρχηγός του Ζητουνίου (Λαμίας) μυημένος στη Φιλική από τον Θανάση Ζαφείρη και τον Λοκρό Κώστα  Σακελλίωνας, μαζί με τον Καπετάν  Κομνά Τράκα και Λουκά Κόκαλη πολιορκούν την Μενδενίτσα.

Η Αλαμάνα στις 22 Απριλίου και η θυσία του Διάκου. Είχε προηγηθεί η θυσία του Σαλώνων Δεσπότη Ησαΐα, όταν την ίδια μέρα είχε σταθεί ακλόνητος στη Χαλκομάτα, μπροστά στον φοβερό Ομέρ Βρυώνη.

Γραβιά 8 Μαΐου. Εκατόν είκοσι παλικάρια με μπροστάρη στο χορό τον αδικοχαμένο και δολοφονημένο Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Λιβαναταίο μας, φράζουν το δρόμο προς την Άμφισσα και τον Μωριά στον Ομέρ Βρυώνη.

Στους γύρω λόφους επικουρεί ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης. Άξιοι και έντιμοι και οι δυο τους. Το ταπεινό χάνι στάθηκε απόρθητο.

Ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιοσέ Μεχμέτ γυρίζουν στην Μενδενίτσα και έτσι οι Μωραΐτες έχουν τον χρόνο να σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους.

Στην Υπάτη μάχονται ο Σκαλτσοδήμος και ο Σαφάκας με τους νταϊφάδες τους (τις ομάδες των παλικαριών τους) από Καστανιώτες, Σμοκοβίτες και Νεοχωρίτες. Ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιοσέ Μεχμέτ κινούνται προς Λειβαδιά. 

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος τους καθυστερεί με διαπραγματεύσεις «καπάκια» και κερδίζει χρόνο.  Μα οι Τούρκοι πασάδες καταλαβαίνουν την καθυστέρηση και στις 10 Ιουνίου κινούνται και μπαίνουν στη Λειβαδιά.

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με τον γενναίο Κομνά Τράκα από την Αγόριανη, συγκρούεται στο Ζεμενό.

Είναι Αύγουστος του 1821. Ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β΄διατάζει τον σερασκέρη (αρχηγό στρατιάς) Μπεϊράμ Πασά να φτάσει οπωσδήποτε στην Τριπολιτσά.

Ο Μπεϊράμ πασάς με 8.000 πεζούς, ιππικό και πυροβολικό φτάνει στη Λαμία και από εκεί στη Φοντάνα και στα Βασιλικά.

Στα στενά της Φοντάνας και των Βασιλικών αποφασίζουν να οχυρωθούν και να τον αντιμετωπίσουν οι Γιάννης Δυοβουνιώτης, Γκούρας, Κωνσταντίνος Μπίτης, Καλύβας, Λάππας, Παπα-Αντρέας, ο Γεράντωνας, ο Κομνάς Τράκας, Νάκος Πανουργιάς με τα παλικάρια τους. Όλοι μαζί δεν ξεπερνούν τις 3.000. Η σύγκρουση ξεκινά με την 23η Αυγούστου, αλλά κορυφώνεται στην 24η Αυγούστου.  Η μάχη λυσσώδης. Ο Φιλήμων δίνει μια περιγραφή ασύλληπτης αγριότητας. Το τρίτον της Τουρκικής δύναμης εξοντώθηκε. Πανικόβλητος ο Μπεϊραμ πασάς επιστρέφει στη Λαμία.  Η νίκη των Ρουμελιωτών στα Βασιλικά τόνωσε το ηθικό όλου του αγωνιζόμενου λαού, αναγκάζει τον Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ να εγκαταλείψουν την Αττική και Βοιωτία και να οπισθοχωρήσουν στη Λαμία και από εκεί στα Γιάννενα.

Στους αγωνιστές της Ρούμελης ας συμπεριλάβει κανείς τον Δημήτριο Υψηλάντη ειλικρινή πατριώτη, άνθρωπο μοναδικού ήθους (Βερναδάκης 1874) και γενναιότητας, τον επίσης έντιμο και γενναίο Νικήτα Σταματελόπουλο ή Νικηταρά και τετρακόσιους κατ’ άλλους 700 πολεμιστές Μωραΐτες.  Ζήτησαν από το εκτελεστικό ν’ ανέβουν στη Στερεά σε βοήθεια του Οδυσσέα Ανδρούτσου και το εκτελεστικό με μεγάλη ευχαρίστηση τους «ξεφορτώθηκε». (εκτελεστικό Αλεξ. Μαυροκορδάτος)

Ο Νέγρης, ο Γιάννης Κωλέττης μερικοί, ίσως τα μεγαλύτερα «διαμάντια» του εκτελεστικού.  Και οι τρεις τους με κορυφαίο τον Μαυροκορδάτο και Κωλέττη ευθύνονται για τον εμφύλιο, τουλάχιστον σ’ ένα μεγάλο βαθμό.  Ευθύνονται επίσης για την ηθική και υλική εξόντωση πολλών στρατιωτικών που έβαζαν εμπόδια στις ραδιουργίες τους.  Τον Οικονόμου, Οδυσσέα  Καραϊσκάκη και αργότερα τον Κυβερνήτη)

(Βερναδάκης: Νέαι ημέραι της Τεργέστης, 1874)

(Μέντελσον Βαρθόλδη σελ. 367 Ελληνική Επανάσταση)

(Τάκης Σταματόπουλος, Ο εσωτερικός αγώνας πριν και κατά την επανάσταση) (Σόλων Γρηγοριάδης, αφορισμένοι από το κατεστημένο)

Μάρτιος του 1822, 26 του μηνός).

Ζαφείρα Στεφάνου