20% ύφεση το 2012 αν πτωχεύσουμε και επιστρέψουμε στη δραχμή

Κατηγορία: Φύλλο 27

Η πολιτική κατάσταση στη χώρα είναι τόσο ρευστή που κανείς πλέον δεν μπορεί να αποκλείσει σενάρια που κάποτε αντιμετωπίζαμε ως απίθανα. Το πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται με ανωριμότητα, ανευθυνότητα και αναποτελεσματικότητα τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της χώρας στη μεταπολίτευση.

Ουσιαστικά οι πολιτικές εξελίξεις καθορίζονται υπό την πίεση της Ευρώπης. Οι πολίτες, βλέποντας την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διασφαλίσει την οικονομική πορεία της χώρας, κυριαρχούνται από φόβο και ανασφάλεια. Η έλλειψη σωστής και τεκμηριωμένης πληροφόρησης έχει δημιουργήσει κενό ενημέρωσης, με αποτέλεσμα να κερδίζουν χώρο επικίνδυνες απόψεις και άστοχοι παραλληλισμοί. Η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι τόσο κρίσιμη που πλέον ανά πάσα στιγμή μπορεί να σημειωθεί πιστωτικό γεγονός.
Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που πιστεύουν πως η έξοδος από την Ευρωζώνη και η επιστροφή στη δραχμή θα βοηθήσει τη χώρα να ξεπεράσει την οξύτατη δημοσιονομική κρίση που έχει οδηγήσει τη χώρα για 4η συνεχόμενη χρονιά σε ύφεση. Μάλιστα φέρνουν το παράδειγμα της Αργεντινής, υποστηρίζοντας πως η συγκεκριμένη χώρα μέσω της πτώχευσης και της υποτίμησης ανέκαμψε. Δυστυχώς, ένα τέτοιο σενάριο θα είναι ολέθριο για τη χώρα, καθώς ο παραλληλισμός είναι ατυχής και παραβλέπει αφενός τις διαφορές των δυο περιπτώσεων και αφετέρου τις συνθήκες απόλυτης φτώχειας και υψηλής εγκληματικότητας που βίωσε η συγκεκριμένη χώρα μετά την πτώχευσή της.
Η Ελλάδα, σε αντίθεση με την εξαγωγική Αργεντινή, έχει διπλό έλλειμμα, δημοσιονομικό και εμπορικό. Παρά τη βελτίωση που εμφανίζει στο δημοσιονομικό και το εμπορικό της έλλειμμα το 2011 σε σχέση με το 2010, και τα δυο μεγέθη αναμένεται να κλείσουν το έτος σε ποσοστό που θα τείνει στο 10% του ΑΕΠ το καθένα. Δηλαδή, με απλά λόγια, αν η χώρα πτωχεύσει οι δημόσιες δαπάνες θα πρέπει αυτόματα να μειωθούν κατά 10% του ΑΕΠ. Σημαντικό τμήμα του ελληνικού χρέους δεν ανήκει σε ιδιώτες, αλλά σε κράτη, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Οι οφειλές αυτές δεν θα διαγραφούν από την πτώχευση και θα παραμείνουν ως υποχρέωση της χώρας σε ευρώ. Αν επιπλέον η χώρα οδηγηθεί εκτός Ευρωζώνης, τότε η ανυποληψία της δραχμής θα είναι τέτοια που ουσιαστικά η χώρα για να εισάγει βασικά είδη πρώτης ανάγκης (πετρέλαιο, φάρμακα, παιδικές τροφές κ.α.) θα πρέπει να εξάγει ελληνικά προϊόντα ίσης αξίας (το αντίστοιχο είχε κάνει και η Αργεντινή). Στην περίπτωση της Ελλάδας το εμπορικό έλλειμμα φτάνει στο 10% του ΑΕΠ, δηλαδή είναι το ποσοστό κατά το οποίο θα μειωθεί αναγκαστικά η εγχώρια ζήτηση.
Αθροίζοντας τα δυο μεγέθη, δεδομένου ότι έχουν μικρή αλληλοεπικάλυψη (δημόσιες δαπάνες για εισαγόμενα είδη) προκύπτει ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας σε περίπτωση χρεοκοπίας και επιστροφής στη δραχμή θα φτάσει ως και το 20% (η Αργεντινή που πτώχευσε είχε ύφεση 14,7% το 2002). Αν και η παραπάνω ανάλυση είναι υπεραπλουστευμένη, αποδίδει σε τάξη μεγέθους την οικονομική επίπτωση στο ΑΕΠ της χώρας.
Με βάση το Νόμο του Arthur Okum η μεταβολή του ΑΕΠ κατά μια ποσοστιαία μονάδα έχει κατά προσέγγιση αντίστοιχη επίπτωση 0,4% στην ανεργία. Δηλαδή, μια μείωση του ΑΕΠ κατά 1% θα αυξήσει την ανεργία κατά 0,4%. Στην περίπτωση της Ελλάδας και για τα 2 τελευταία έτη φαίνεται πως η επίπτωση είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς από τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής φαίνεται πως κάθε μείωση κατά 1% του ΑΕΠ αυξάνει την ανεργία κατά 0,6%. Συνεπώς, ύφεση 20% συνεπάγεται αύξηση της ανεργίας κατά 12%, που σημαίνει ανεργία πάνω από 28% το 2012.
Οι υπέρμαχοι της δραχμής εκτιμούν πως η υποτιμημένη δραχμή θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας και σε βάθος χρόνου θα επιτρέψει την αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Προϋπόθεση για να γίνει κάτι τέτοιο είναι η χώρα να έχει οικονομική σταθερότητα για να γίνουν επενδύσεις, γιατί χωρίς αυτές δεν υπάρχει περίπτωση αύξησης της παραγωγής. Με πτωχευμένες και εκτός των αγορών χρήματος τις ελληνικές τράπεζες από την χρεοκοπία του κράτους, ποιος θα χρηματοδοτήσει τις επενδύσεις εκτός από τους ξένους, οι οποίοι αντί πινακίου φακής θα αγοράσουν τις υποδομές της χώρας; Δηλαδή, ακόμη και στο σενάριο της δραχμής, η ανάκαμψη της Ελλάδας θα αργήσει πολύ και θα εξαρτηθεί από την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών και αυστηρής λιτότητας προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις. Άρα ποιους εξυπηρετεί ένα τέτοιο σενάριο; Μάλλον όχι το λαό, αλλά όλους όσους έχουν βγάλει τα χρήματά τους στο εξωτερικό ή έχουν δανειστεί εξάγοντας τα χρήματα αυτά και ελπίζοντας πως θα τα αποπληρώσουν σε δραχμές, «τζογάροντας» σε βάρος της χώρας.
Η παραμονή στο Ευρώ δεν θα είναι εύκολη υπόθεση και συνεπάγεται θυσίες. Το 2012 θα είναι έτος ύφεσης και αύξησης της ανεργίας ακόμη και αν μείνουμε στο Ευρώ, αλλά η σύγκριση με το σενάριο πτώχευσης και εξόδου από το Ευρώ είναι απογοητευτική. Είναι καιρός το πολιτικό σύστημα να ωριμάσει, να αναλάβει τις ευθύνες του και να μοιράσει δίκαια τα βάρη διάσωσης της χώρας, για να πάψουν να κερδίζουν χώρο οι ανεύθυνες φωνές της άτακτης χρεοκοπίας και της δραχμολατρείας, που αν επικρατήσουν θα οδηγήσουν τη χώρα σε μια άνευ προηγουμένου ύφεση και ανεργία.  


Θανάσης Ζεκεντές
Οικονομολόγος MSc