Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (1941-1944)

Κατηγορία: Φύλλο 33

Στο αντιστασιακό κίνημα των Ελλήνων κατά των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών σημαντική υπήρξε και η συνεισφορά των γυναικών. Μερικά περιστατικά και πράξεις καταδεικνύουν τη μεγάλη συμβολή των γυναικών στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Οι στρατιώτες που γυρνούν από το μέτωπο έχουν ανάγκη τη συμπαράσταση του πληθυσμού. Χρειάζονται λίγο ψωμί, κατάλυμα, ατομική καθαριότητα και ένα καλό λόγο. Στα χωριά αλλά και στις γειτονιές της Αθήνας, άλλοτε οργανωμένα και άλλοτε ανοργάνωτα, οι γυναίκες ζεματίζουν για να φύγουν οι ψείρες, τους περιθάλπουν, τους δίνουν να φορέσουν πολιτικά ρούχα για να μη συλληφθούν και τους εφοδιάζουν με τρόφιμα για το ταξίδι. Οι γυναίκες κρύβουν επίσης τους άνδρες.

Την Αγγελική Σταρόγιαννη από τον Άγιο Νικόλαο της Μάνης τη σκότωσαν στην πόρτα του σπιτιού της στις 21-2-1942, γιατί έτρεφε και συντηρούσε τους Άγγλους και παρόλα τα βασανιστήρια δε μαρτυρούσε ποιος τους έστειλε στο σπίτι της.

Οι Πηλιορείτισσες έκρυψαν, τροφοδότησαν και βοήθησαν τους Άγγλους να φύγουν με καΐκια για την Τουρκία. Μεγάλο μέρος των ενεργειών των γυναικών για φροντίδα και συμπαράσταση προς αυτούς που διώκονται γίνεται αυθόρμητα και οι πράξεις τους διαθέτουν μια πηγαία ευρηματικότητα.

Την άνοιξη του 1942 στη Θεσσαλία, ενώ οι Λεγεωνάριοι κατατρομοκρατούσαν τον κόσμο, η Γλυκερία Χατζή έκρυψε τέσσερις καταζητούμενους στην αποθήκη που έβαζε σανό.

Η Μαρία Δημάδη από το Αγρίνιο γνωρίζοντας πολύ καλά τη Γερμανική γλώσσα, εργαζόταν ως διερμηνέας στην τοπική Γερμανική Διοίκηση. Από τη σημαντική αυτή θέση στις κρίσιμες για το αντιστασιακό κίνημα της περιοχής στιγμές μετέφερε πολύτιμες πληροφορίες στους αντάρτες σχετικές με τις ενέργειες και τα σχέδια των κατακτητών. Κάποια στιγμή προδόθηκε από τους συνεργάτες των Γερμανών και εκτελέστηκε. Οι ενέργειές τους εκφράζουν τα αισθήματά τους. Επειδή έχουν εκπαιδευτεί να νοιάζονται για τους άλλους και να προσφέρουν, εφευρίσκουν τρόπους – ακόμη και όταν δεν υπάρχουν τα μέσα – για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες αυτών που τις χρειάζονται, τρόπους που οι οργανώσεις δύσκολα θα μπορούσαν να σκεφτούν.

Στο στρατόπεδο των Τρικάλων η αρχή μιας ευρύτερης συμπαράστασης ξεκίνησε από ένα μνημόσυνο σε κοντινή εκκλησία. Επιστρέφοντας οι γυναίκες με τα κόλλυβα, σκέφτηκαν να τα μοιράσουν στους κρατούμενους και οι φρουροί το επέτρεψαν. Έτσι στις γιορτές ο εξωτερικός δρόμος του στρατοπέδου γέμιζε από γυναίκες και παιδιά, που στα μνημόσυνα, τους γάμους και τα βαφτίσια εκδήλωναν έμπρακτα τη συμπαράστασή τους.

Αυθόρμητα ξεκίνησαν και τα συσσίτια στο μικρό χωριό της Ευρυτανίας με πρωτοβουλία της Ναυσικάς Φλέγγα. Η ατομική συμπαράσταση σε παιδιά του χωριού που πεινούσαν μετατρέπεται σε οργανωμένη προσπάθεια. Δημιουργείται επιτροπή από επτά κοπέλες και ξεκινούν στις 25 Μάρτη του 1942 να σιτίζουν πενήντα παιδιά και δέκα γέροντες. Για να συγκεντρώσουν τρόφιμα ώστε να συνεχιστεί δίνουν θεατρικές παραστάσεις στις οποίες αντί για εισιτήριο εισπράττουν φασόλια και καλαμπόκι.

Οι γυναίκες που κάθονται στις ουρές μεταφέρουν τα νέα, δίνουν πληροφορίες για τον αγώνα, κάνουν ζύμωση. Οι γυναίκες είναι ικανότατες και στην αντικατασκοπία. Γνωρίζουν την τέχνη να «λανθάνουν», να ξεφεύγουν. Οι λεγεωνάριοι, δεν υποπτεύονται ότι οι ηλικιωμένες που περνούν κάθε τόσο έξω από την αποθήκη όπου ξεφορτώνεται το υλικό τους παρακολουθούν σιωπηλά και αθόρυβα.

Στο μπλόκο, οι Γερμανοτσολιάδες δεν υποπτεύονται και δεν κάνουν έρευνα στην αδύνατη και μικροκαμωμένη κοπέλα, που έχει στην τσάντα της το παράνομο υλικό.

Οι γυναίκες φαίνεται ακόμη ότι ακουμπούν κάποιες ευαίσθητες χορδές των κατακτητών. Έχουν κι αυτοί μάτια, γυναίκα, κόρες ή αδελφές που τις αγαπούν. Στη μάχη που δίνει η ανθρωπιά με την αγριότητα του πολέμου, οι γυναίκες βρίσκονται με τη μεριά των αισθημάτων και πολλές φορές κερδίζουν.

Οι γυναίκες έχουν κι ένα άλλο όπλο: τη γοητεία που εξασκούν στους άντρες. Τη χρησιμοποιούν για τους σκοπούς του Αγώνα.

Ο αρχιλεγεωνάριος Ραμπουντίκας πιάστηκε από τις αντιστασιακές οργανώσεις, όταν μια κοπέλα του έδωσε ραντεβού έξω από τη Φιλιππούπολη. Όταν έφτασε εκεί παρουσιάστηκαν εκεί μπροστά του οι εφεδροελασίτες, τον έπιασαν και τον πέρασαν δεμένο μέσα από τα χωριά. Με ρόπαλα και πέτρες θανατώθηκε από τις γυναίκες.

Η Τήγαινα Μιχάλη από τα Μυστιγνά της Λέσβου, δούλευε στην αντίσταση μαζί με τους γιους της. Είχαν παράνομη ναυτική βάση. Η ίδια παρακολουθούσε τα καΐκια και υποδείκνυε που θα προσεγγίσουν. Η ψυχραιμία που έδειξε, όταν μια φορά οι Γερμανοί μπλοκάρισαν τη βάση αποδείχτηκε σωτήρια.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου και η Λέλα Καραγιάννη είναι δίχως αμφιβολία οι κατοχικές ηρωίδες που μετά την απελευθέρωση έμελλε να αναδειχθούν εμβληματικές μορφές της γυναικείας συμμετοχής στην Αντίσταση.

Η Λέλα Καραγιάννη φροντίζει να φυγαδεύει Βρετανούς στρατιώτες, διοργανώνει αποδράσεις, συνεργάζεται με τις εθνικές λεγόμενες οργανώσεις και το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, συλλαμβάνεται δυο φορές από τους κατακτητές και τη δεύτερη ύστερα από σκληρά βασανιστήρια οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα λίγο προτού φύγουν οι Γερμανοί από την Αθήνα.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου υπήρξε μια μεγάλη αγωνίστρια που είχε το σθένος να μην προδώσει τους συντρόφους της και να δηλώσει Ελληνίδα την ώρα που υφίστατο φρικτά βασανιστήρια.

H Ηλέκτρα Αποστόλου εγκατέλειψε την ασφάλεια μιας μεσοαστικής οικογένειας για να γνωρίσει τους διωγμούς του Μεταξικού καθεστώτος, την εξορία, την πείνα, τα πιο απάνθρωπα βασανιστήρια και, τέλος, το θάνατο.

Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου υπήρξε μια άλλη σημαντική αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης που έδωσε τη ζωή της για τα ιδανικά της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς και πλήθος άλλες ηρωικές πράξεις γυναικών, καθώς και πράξεις υλικής και ηθικής ενίσχυσης του χειμαζόμενου την περίοδο εκείνη ελληνικού λαού, που καταδεικνύουν την τεράστια προσφορά της γυναίκας σ' εκείνον τον ανεπανάληπτο Αγώνα της Εθνικής μας Αντίστασης.

Γεράσιμος Μασούρας
Φιλόλογος