ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΜΑΡΤΙΝΟ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

Κατηγορία: Φύλλο 38

Είναι αναγκαίο μερικές φορές να κάνουμε αναδρομές στο χρόνο για να καταλάβουμε την εξέλιξη και τους παράγοντες που έδωσαν στο Μαρτίνο το χαρακτήρα του.

ΒΟΥΜΕΛΙΤΑΙΑ

Η πόλη που έζησε από την αρχαιότητα μέχρι τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους 569/570 επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού.

ΤΑΥΤΙΣΗ ΒΟΥΜΕΛΙΤΑΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΡΤΙΝΟ

• Πανεπιστήμιο Αθηνών στον Αρχαιολογικό Άτλαντα του Αιγαίου με τοπογραφικό διάγραμμα:

Αρχαιολογία Εύβοια και Στερεά Ελλάδα του Επίκουρου Καθηγητή Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ανδρέα Γ. Βλαχόπουλου

• Μαντείο Δελφών, στον ορθοστάτη του θησαυρού των Θηβαίων χαραγμένη η απόφαση των Δικαστών για την ρύθμιση των συνόρων μεταξύ Βουμελιταίων και Αλέων:

«Ερη Αλέων τα δε ευώνυμα των Βουμελιταίων»

• 1540 μ.Χ. Απογραφή από τα οθωμανικά αρχεία της Κωνσταντινούπολης:

• 1818 Ο Αντώνης Γεωργαντάς ήρωας της Επανάστασης του 1821 από την Λιβαδειά και φρούραρχος του Μαρτίνου το 1818 αναφέρεται στην σχέση του Μαρτίνου με τη λίμνη της Κωπαΐδας και τις παραλίμνιες εκτάσεις:

«Κατά το 1818, ο βοεβόδας της Λεβαδείας με είχε διορίσει διοικητικόν επόπτην εις το τμήμα της αποτελούσης ήδη τον φερώνυμον δήμον, εν Λοκρίδι, Λαρύμνης, τότε δε καλούμενον Μαρτίνου. Η κωμόπολις αυτή του Μαρτίνου ενέμετο τότε ολόκληρον σχεδόν την Κωπαΐδα, πάντα αυτής τα βαλτώδη προϊόντα και την βοσκήν των μεγάλων ζώων, οσάκις τα ύδατα απεσύροντο, καθιερώθη δε εις την ρηθείσαν κωμόπολιν το δικαίωμα τούτο, δυνάμει εγγράφου, όπερ εχορήγησεν αυτοίς ο Οθωμανός αρχηγός. Εν τω διαστήματι λοιπόν της εν Μαρτίνω διαμονής μου, διαρκεσάσης μέχρι της ενάρξεως του ιερού αγώνος, ο βοεβόδας Λεβαδείας μοι εσύστησε τον εν Αθήναις πρόξενον τηςΑυστρίας Γρόπιον, ίνα παρέξω αυτώ πάσαν συνδρομήν προς τον σκοπόν της επισκέψεώς του.»

• 1824 Επιστολή του μεγάλου αγωνιστή του Έθνους Οδυσσέα Ανδρούτσου.
  «Αδελφέ μου Γεωργάκη της Παγώνας σου φιλώ τα μάτια ,σου φανερώνω και ότι από τους εδικούνες μας ανθρώπους δεν ημπόρεσαν να βρούν στοργή, μόνο καταντούν ,ούλοι σαν γυναίκες και έστειλα στο Μαρτίνο και μου υποσχέθηκαν αυτοί σιγρί  να μας τους δώκουν»
  Μαλεσίνα,31 Ιανουαρίου 1824
  Ο αδελφός σου
  Οδυσσέας  Ανδρούτσος

• 29 Ιανουαρίου 1829 Μάχη του Μαρτίνου
  Λαμπρή νίκη του Βάσου Μαυροβουνιώτη στο Μαρτίνο κατά των Τούρκων του Μαχμούτ πασά.

25/1/1829 Ο Βάσσος ενημερώνει τον Ι.Κωλέττη ότι ο Ομερ πασάς βρίσκεται στη Θήβα και ετοιμάζεται να επιτεθεί εναντίον τους στο Μαρτίνο και ότι θα αντισταθούν σθεναρά παρά την έλλειψη πολεμοφοδίων

• 1844 Το Μαρτίνο έγινε έδρα του Δήμου Λάρυμνας με συνολικό πληθυσμό 2050 κατοίκους.
• 1857 Η έδρα μεταφέρθηκε στο Προσκυνά για να επανέρθει στο Μαρίνο το 1872.
  Ο Δήμος περιελάμβανε εκτός του Μαρτίνο τα χωρία: Λάρυμνα, Προσκυνά, Παύλο, Λούτσι, Ράδου[Ράδι], Μάζι, Μαλεσίνα, τις Μονές Αγίου Γεωργίου και Αγίας Τριάδος, Καλύβια Αταλάντης, Μύλοι Λάρμας, Μύλος Ζέικου και Μεταλλείο της Τσούκας.
• 1866 Τροπολογία επί Νομοσχεδίου περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδας από τον Βουλευτή Λοκρίδας  Δ.Τσαμόπουλο .

«Τροπολογία
Επί του Νομοσχεδίου περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδας
  
   Επί του 1 άρθρου.
   Εξαιρούνται αι παραλίμνιαι γαίαι κατεχόμεναι και καλλιεργούμεναι υπό των κατοίκων του Δήμου Λαρύμνης της Λοκρίδας και ιδίως αι θέσεις Κάνταλος Συρόπιον και Μπερπάτη.

   Επί του 4 άρθρου
   Η θέσις του λιμένος Λαρύμνης είναι ιδιόκτητος εν αυτή υπάρχει συνοικισμός των κατοίκων του χωριού Μαρτίνου αι παραχωρήσεις προς την εταιρίαν κατά τον λιμένα Λαρύμνης θέλουν γίνει εις ιδιαίτερον μέρος χωρίς να παραβλάπτονται τα δικαιώματα του υπάρχοντος συνοικισμού, των ιδιοκτητών κατοίκων Μαρτίνου, προηγουμένης πάντοτε αποζημιώσεως της ιδιοκτησίας, δι’ επιτροπής προτεινόμενης υπό τε των κατοίκων του χωριού Μαρτίνου και της Κυβερνήσεως εξ ίσων μελών. Αι δε εγερθησόμεναι αμφισβητήσεις θέλουν είσθαι αντικείμενον των τακτικών Δικαστηρίων.

Αθήναι τη 19 Ιανουαρίου 1866.
Ο Βουλευτής Λοκρίδας
Δ. Τσαμόπουλος»

• Το 1882 αρχίζει η λειτουργία του «Ελληνικού Σχολαρχείου» στο Μαρτίνο.
  Ένας από τους Ελληνοδιδασκάλους ήταν και ο Ιωάννης  Κούρος του Κώνστα που δίδαξε στο Μαρτίνο  Λοκρίδος, Κεράσοβο Αγραίων Ευρυτανίας, Προυσσό Ευρυτανίας, Αγρίνιο Τριχωνίδας, Καρπενήσι Ευρυτανίας και Βετόλιστα Ναυπακτίας.
  Παράλληλα με το διδακτικό του έργο στην επαρχία αγωνίζεται και για την πραγματοποίηση του μεγάλου του ονείρου να καταστεί πτυχιούχος της φιλοσοφικής  Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1891 λαμβάνει το Πτυχίο του και αναβαθμίζεται σε Σχολάρχη του «Ελληνικού Σχολείου».

• Στο μεγάλο σεισμό του 1894 που συγκλόνισε την Λοκρίδα το Μαρτίνο υπέστη σημαντικές ζημιές. Σε σύνολο 1434 κατοίκων σκοτώθηκαν 39 και άλλοι 23 τραυματίστηκαν, ενώ κατέρρευσαν 300 σπίτια. Με την  απογραφή του 1896 ο Δήμος Λάρυμνας είχε 3902 κατοίκους.

• Το 1907 ο Δήμος Λάρυμνας αριθμούσε 5309 κατοίκους, εκ των οποίων οι 1586 ήταν κάτοικοι Μαρτίνου.

• Το Μαρτίνο αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1912. Η νέα Κοινότητα περιλαμβάνει το Μαρτίνο και το Μεταλλείο της Τσούκας.

• Το 1920 ο πληθυσμός της Κοινότητας έφτανε τους 1605 κατοίκους.

• Με την μεταρρύθμιση του 1929 και την κατάργηση των «Ελληνικών Σχολείων» καθιερώνεται ο θεσμός των Ημιγυμνασίων. Από τις αρχές  του 1930 στο νομό Φθιώτιδος λειτουργούν οχτώ Ημιγυμνάσια που εδρεύουν στο Δομοκό, Ελάτεια, Μακρακώμη, Μαρτίνο, Μώλο, Στυλίδα, Τιθορέα και Υπάτη.

• Κλείνουμε με τις βαθμολογίες της ΣΤ’ δημοτικού 1846-47που αποδεικνύουν ότι οι Μαρτιναίοι δεν μιλούσαν μόνο αρβανίτικα όπως ισχυρίζονται μερικοί:

Για την έρευνα
Αριστείδης Κ.Κούρος
Θώμας Γ.Καραμέρης