Το Συνέδριο Φθιωτικής ιστορίας διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια στην Λαμία από το Δήμο Λαμιέων, Πνευματικό Κέντρο Σταυρού (2001,2003,2005,2007,2010).

Στο 5ο Συνέδριο ο Δήμος Λαμιέων, Πνευματικό Κέντρο Σταυρού συνεργάστηκαν με τη ΙΔ’ Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Σύνδεσμο Φιλολόγων Φθιώτιδας, Περιφεριακή Διεύθυνση Α/Βάθμιας και Β/Βάθμιας Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας, Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχείο Ν. Φθιώτιδας και το πραγματοποίησε στις 16-18 Απριλίου 2010 στο Συνεδριακό κέντρο του Κάστρου Λαμίας με τη συμμετοχή 40 εισηγητών.

Διακεκριμένοι επιστήμονες της Φθιώτιδας αλλά και μελετητές της Φθιωτικής ιστορίας συγκεντρώθηκαν το τριήμερο για να φωτίσουν με το έργο τους, τους Συνέδρους και επισκέπτες.

Το Μαρτίνο ήταν εκεί και έλαβε μέρος με δύο δικούς του ανθρώπους την Παναγιώτου - Κανίνη Πελαγία φιλόλογο, Πρόεδρο Συνδέσμου Φιλολόγων Φθιώτιδας ως μέλος του Προεδρείου και της οργανωτικής επιτροπής και τον Νίκο Αθ. Μπάτσο ιστορικό ερευνητή εισηγητή.

Τη δεύτερη ημέρα Σάββατο 17 Απριλίου 2010 και ώρα 19:30 στην 5η Συνεδρίαση με θέμα: “Θεολογία - Λαογραφία” τον λόγο είχε ο Νίκος Αθ. Μπάτσος με θέμα: “Η σπηλιά του Αθανασάκη στο Προφήτη Ηλία του Μαρτίνου και η ιστορία της”.

Παραθέτω απόσπασμα της ομιλίας, όπως παρουσιάζεται στο έντυπο πρόγραμμα του συνεδρίου.

«Σε όλους τους Μαρτιναίους καθώς και στους τοπογραφικούς και στρατιωτικούς χάρτες της περιοχής μας είναι γνωστή η σπηλιά του Αθανασάκη στον Προφήτη Ηλία του Μαρτίνου.

Ο Αθανασάκης ήταν Μαρτιναίος. Ήταν "κλέφτης" στα βαθιά χρόνια της Τουρκοκρατίας, γύρω στα 1700 μ.Χ, όπως αναφέρουν γέροντες Μαρτιναίοι και οι απόγονοίτου σήμερα στο Μαρτίνο.

Κάποια μέρα Τούρκοι φοροεισπράκτορες απαγάγουν την πανέμορφη γυναίκα του, χωρίς να τους δει δεύτερο μάτι και την πηγαίνουν στο χαρέμι του πασά της Χαλκίδας. Ένας φίλος του Αθανασάκη από τα Λουκίσια, ψαράς, πηγαίνει ψάρια στον πασά της Χαλκίδας και συναντά εκεί τυχαία την γυναίκα του Αθανασάκη. Το μαντάτο φτάνει αμέσως στον Αθανασάκη, ο οποίος αρματώνεται, παίρνει το άλογό του και ξεκινά νύχτα για την Χαλκίδα. Κατευθύνεται προς τα εκεί από τον παλιό πλακόστρωτο δρόμο Μαρτίνο-Σκροπονέρια-Χαλκίδα. Φτάνοντας, παραμονεύει αρκετή ώρα και την κατάλληλη στιγμή μαζί με την βοήθεια του ψαρά και δύο χαλκιδέων παίρνει την γυναίκα του στο άλογο και καλπάζει προς το Μαρτίνο. Ωστόσο η τύχη δεν ήταν με το μέρος του, κάποιος τους είδε κι αμέσως ειδοποίησε τον πασά. Ο πασάς μαζί με 5-6 άνδρες αρχίζει να τους καταδιώκει. Κάπου κοντά στα Σκροπονέρια, στην "Κιάφα Τούρλια” οι Τούρκοι τον πλησιάζουν. Τότε ο Αθανασάκης αναγκάζεται να σκοτώσει τη γυναίκα του και τον Τούρκο πασά, για λόγους που θα περιγράψουμε στο κείμενο με λεπτομέρεια.

Μετά από αυτό το φονικό ο Αθανασάκης έφυγε οριστικά από το Μαρτίνο και έζησε όλη την υπόλοιπη ζωή του σε μια σπηλιά στο βουνό Προφήτης Ηλίας του Μαρτίνου.

Η σπηλιά βρίσκεται γύρω στα 1000 μέτρα δυτικά από το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία (636μ.υψ.) στο πιο βραχώδες και δυσπρόσιτο μέρος του βουνού, εκεί που το τουρκικό ιππικό δεν μπορούσε να τον καταδιώξει.

Εκεί, σε αυτή την απόλυτη ερημιά έζησε την υπόλοιπη ζωή του αλλά ελεύθερος, έχοντας ως μόνη συντροφιά τα αγρίμια και τα πτηνά του βουνού».

Tην Κυριακή 18 Απριλίου 2010 Τρίτη ημέρα του Συνεδρίου η Παναγιώτου - Κανινή Πελαγία κήρυξε τη λήξη του 5ου Συνεδρίου Φθιωτικής ιστορίας και μεταξύ των άλλων είπε:

«Όλες αυτές οι εισηγήσεις-παρουσιάσεις και ανακοινώσεις νομίζω ότι μπορούν να χαρακτηρισθούν ως απαστράπτοντα διαμαντάκια ενός διαδήματος ή ως μυρίπνοα αμάραντα άνθη που απαρτίζουν μια ευώδη ανθοδέσμη την οποία όπως θα έλεγε ο Ισοκράτης «ουδϳ αν ο πας αιών εξαλείψειεν» και ταυτόχρονα αποτελούν αξιοζήλευτους καρπούς - πνευματικό αμητό, που θα ζήλευαν πολλές όμορες αλλά και απόμακρες από μας περιοχές της πατρίδας μας.

Σ’ όλους ανεξαίρετα τους οτρηρούς , ακαταπόνητους και φίλεργους εισηγητές οφείλονται θερμότατες και ειλικρινείς ευχαριστίες για τους κόπους και μόχθους που κατέβαλαν ώστε να μας φανερώσουν, προβάλουν και διαφωτίσουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Φθιωτικής γης, γιατί οι σκαπανείς αυτοί του πνεύματος εργάσθηκαν αφειδώλευτα και με ανιδιοτέλεια με μόνο ελατήριο κίνητρο την αγάπη τους προς την πατρώα γη και την παιδαγωγική μέριμνα, αγωνία και φιλοδοξία για τις επερχόμενες γενεές, ώστε να γνωρίσουν και αυτοί την ιστορία μας και έτσι να καταστούν « όλβιοι».

Δεν φείσθηκαν χρόνου και κόπωσης προκειμένου να εγκύψουν και μελετήσουν αρχαιολογικά ευρήματα ή ακόμη και τάφους, να αποχαθούν μέσα σε βιβλιοθήκες, ερμάρια με σκόνες ή τέλος να αναζητήσουν και να ανασκαλίσουν μνήμες παλαιοτέρων, ώστε να μας κάνουν γνωστό το τι κρύβει το παρελθόν αυτής της πολύγονης αλλά και πολύαθλης όσο και πολύφθονης γης μας.

Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω και εγώ με τη σειρά μου την οργανωτική επιτροπή για τις πολυποίκιλες προσπάθειες προκειμένου να ανταποκριθεί το συνέδριο στους στόχους και οραματισμούς του. Στον καθένα ξεχωριστά, απ’ϳ όποιο μετερίζι και αν προσέφερε την πολύτιμη συνδρομή του, αξίζουν πραγματικά πολλά και ειλικρινή συγχαρητήρια.

Κοντά σ’ αυτά όμως θα ήθελα να υποβάλω και την παράκληση να φροντίσει η οργανωτική επιτροπή ώστε τα πρακτικά του παρόντος συνεδρίου να τυπωθούν πολύ σύντομα και να δουν το φως της δημοσιότητας, προκειμένου όλα όσα εξόχως ενδιαφέροντα εδώ ακούσθηκαν να γίνουν κτήμα ευρύτερα και μάλιστα των επερχομένων γενεών προκειμένου να γνωρίσουν και αυτοί το ιστορικό παρελθόν της ιδιαίτερης πατρίδας τους και ταυτόχρονα να συνειδητοποιήσουν το τι τους πρέπει.

Τέλος θα παρακαλούσα από αύριο κιόλας μετά από έναν υπεύθυνο και ειλικρινή απολογισμό για το «πή πορεύθη, τί δ’ϳέρρεξε», αλλά και το «τι δέον γενέσθαι και ουκ ετελέσθη» των Πυθαγορείων να ανασκουμπωθούμε όλοι και να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πυρετωδώς με τον αυτό ζήλο και θέρμη για το επόμενο 6ο συνέδριό μας, γιατί αφ’ ενός μεν πολλά ακόμη περιμένουν να έρθουν στο φως της δημοσιότητας για την πολύχρονη και πολύτροπη ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και αφ’ϳετέρου κατά τον ποιητή «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ» έχοντας πάντα ως σύνθημα και αρχή μας την ολυμπιακή ρήση «πάντα πιο μπροστά, πάντα πιο δυνατά, πάντα πιο ψηλά».

 

Αριστείδης Κ. Κούρος