Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η ενημέρωση-παρουσίαση που διοργάνωσε ο Δήμος Λοκρών και η Δημοτική Κοινότητα Μαρτίνου την Τετάρτη 17 Αυγούστου 2011 και ώρα 20:30 στην κεντρική πλατεία του Μαρτίνου με θέμα: «Έντομα Δημόσιας Υγείας και ποντίκια-Απεντομώσεις και Μυοκτονίες».

Στην ενημέρωση-παρουσίαση ήταν προσκεκλημένοι ο Γεωπόνος-Εντομολόγος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Χρήστος Αθανασίου και ο συμπατριώτης μας Γεωπόνος-Εντομολόγος κ. Σταμάτης Θωμαΐδης εξωτερικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Εντομολογίας-Ζωολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Την όλη οργάνωση της παρουσίασης ανέλαβε η Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Μαρτίνου κ. Σπυριδούλα Γιάγκου και ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Λοκρών κ. Σπύρος Γκριτζάπης.

Την έναρξη κήρυξε ο Δήμαρχος του Δήμου Λοκρών κ. Νικόλαος Λιόλιος, ο οποίος τόνισε τη σημασία της παρουσίασης για την καταπολέμηση εντόμων και τρωκτικών ιδιαίτερα στη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Επίσης παρέστησαν οι Σύμβουλοι του Δήμου κ. Ηλίας Κολομτσάς, Α. Κ. Κούρος, ο Σύμβουλος της Τοπικής Κοινότητας Μαρτίνου Αθανάσιος Τούμπης και ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Λοκρών κ. Κωνσταντίνος Τσέρτος, υπεύθυνος για θέματα Δημόσιας Υγείας.

Όλοι τους εξέφρασαν την αμέριστη συμπαράστασή τους για μια τέτοια πρωτόγνωρη εκδήλωση στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Μαρτίνου.

Στην αρχή της ομιλίας τους και ιδιαίτερα ο καθηγητής κ. Χρήστος Αθανασίου αναφέρθηκε στις αρρώστιες και τα συμπτώματα που προκαλεί στον άνθρωπο το κουνούπι Τίγρης που μεταδίδει τον ιό του Δυτικού Νείλου. Κύρια αναφέρθηκε στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν δίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στα στάσιμα νερά που υπάρχουν γύρω από τα σπίτια μας, στην αυλή μας και πώς η καταπολέμηση των τέλειων εντόμων (ακμαίων) είναι παράκαιρο να γίνεται με ψεκασμούς αυτή την εποχή.

Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται έγκαιρα αρχίζοντας από την Άνοιξη και πάντοτε σε στάσιμα νερά για την καταπολέμηση των προνυμφών με ήπια και εγκεκριμένα προνυμφοκτόνα σκευάσματα από εκπαιδευμένα συνεργεία υπό την παρουσία ειδικού επιστήμονα. Και εδώ ο Δήμος Λοκρών από την Άνοιξη για πρώτη φορά οργανωμένα με τον υπεύθυνο Γεωπόνο του Δήμου εφάρμοσε συστηματική καταπολέμηση των κουνουπιών στο προνυμφικό στάδιο στην παραλιακή ζώνη του Ευβοϊκού που υπήρχαν στάσιμα νερά. Παρά τις όψιμες ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις τα αποτελέσματα ήσαν θεαματικά και η όχληση που προκαλούν στους ανθρώπους περιορίστηκε στο ελάχιστο. Βέβαια το πρόβλημα των κουνουπιών στην περιοχή του Μαρτίνου είναι μικρό, εν τούτοις όμως από την ερχόμενη Άνοιξη στη Δημοτική μας Κοινότητα θα ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα ιδιαίτερα στους χώρους της αποχέτευσης των ομβρίων υδάτων και στους βόθρους.

Στη συνέχεια ο πατριώτης μας κ. Σταμάτης Θωμαΐδης αναφέρθηκε στο μεγάλο πρόβλημα των ποντικών και των αρουραίων που δημιουργούν τόσες ζημιές στη Γεωργική Παραγωγή και την Κτηνοτροφία, αλλά και τις πάμπολλες θανατηφόρες αρρώστιες που μπορούν να μας μεταδώσουν.

Στην ομιλία του αναφέρθηκε στις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ αρουραίων και ποντικών και πως στην πράξη είναι δύο είδη τελείως διαφορετικά.

Ιδιαίτερα στα τριφύλλια της Κωπαΐδας το πρόβλημα προκαλούν τα είδη των αρουραίων Microtus arvalis, Arvicola terrestris (οχθοαρουραίοι ή αρουραίοι των καναλιών) και τα είδη των ποντικών Rattus και Apodemus και οι ζημιές φθάνουν σε ποσοστά μεγαλύτερα της τάξεως του 50% της παραγωγής.

Οι κυριότερες ασθένειες που μεταδίδουν τα τρωκτικά είναι οι παρακάτω:

• Πανώλη

• Επιδημικός και Ενδημικός Τυφοειδής

• Τριχινέλλωση 

• Σαλμονέλλωση  

• Λεπτοσπείρωση,

καθώς και σωρεία άλλων ασθενειών, όλες οι οποίες μεταδίδονται με τα δαγκώματα του ποντικού ή με τα φρέσκα ούρα τους.

Ασθένειες οφειλόμενες σε τρωκτικά (σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων-F.A.O του 2010) σκότωσαν περισσότερους ανθρώπους από όλους τους πολέμους μαζί.

Επίσης από στοιχεία του F.A.O οι ζημιές στη φυτική παραγωγή από τα τρωκτικά στην Κίνα ανέρχεται σε 14% ετησίως, ενώ παγκοσμίως σε αποθηκευμένους καρπούς, σπόρους και δημητριακά από τρωκτικά και έντομα αποθηκών υπερβαίνει το 25%.

Για την καταπολέμηση όπως αναφέρθηκε υπάρχουν πολλές μέθοδοι καταπολέμησης των τρωκτικών τόσο στους αγρούς όσο και στις αποθήκες αγροτικών προϊόντων και ζωοτροφών αλλά και σε κατοικημένους χώρους μέσα στα σπίτια μας.

 Στους αγρούς και γενικότερα σε καλλιέργεια μηδικής (τριφύλλια), σταριού, καλαμποκιού, οπωρώνες κ.λπ. για άμεσο αποτέλεσμα συνίσταται η χρήση φωσφινούχων σκευασμάτων σε μορφή γυμνών σφαιρικών δισκίων των 3g ή pellets των 0,6g.

Η εφαρμογή φωσφίνης πρέπει να γίνει από οργανωμένο συνεργείο υπό την παρουσία Γεωπόνου ή Χημικού, σύμφωνα με το ΒΔ/143 1967 που έχει εκδώσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Επίσης η εφαρμογή μπορεί να γίνει σε οριζόντιες ή κάθετες αποθήκες (silos) πάντοτε υπό την παρουσία και ευθύνη Γεωπόνου ή Χημικού.

Όσον αφορά την καταπολέμηση των τρωκτικών σε σπίτια και σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις (στάβλους) μπορεί να γίνει από τους παραγωγούς με αιμολυτικά τρωκτικοκτόνα που μπορούν να προμηθευτούν από τα καταστήματα Εμπορίας Γεωργικών Φαρμάκων ή να αποταθούν σε Οργανωμένες και Νόμιμες ιδιωτικές εταιρείες Καταπολέμησης εντόμων και τρωκτικών που διευθύνονται από επιστήμονες σύμφωνα με τη Νομοθεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Παράκληση οι χρήστες τέτοιων τρωκτικοκτόνων να διαβάζουν τις οδηγίες που αναγράφονται στο κουτί και να ρωτούν τους ενημερωμένους Γεωπόνους του Δήμου Λοκρών για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες.

 

ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΨΥΛΛΟΙ

Κατσαρίδες

Εφέτος το καλοκαίρι, τον Αύγουστο υπήρξε μια αυξημένη παρουσία κατσαρίδων σε όλο το χωριό με έντονη την παρουσία τους στα σπίτια και ιδιαίτερα στο αποχετευτικό σύστημα.

Τα πλέον γνωστά είδη είναι:

• η Ανατολική (Blatta orientalis) ή κατσαρίδα κυρίως των υπονόμων με μαύρο πεπλατυσμένο σώμα,

• η Αμερικάνικη κατσαρίδα (Periplaneta americana) με κοκκινωπό προς το καφέ χρώμα, που φέρει αγκάθια στα πόδια, μεγαλύτερη σε μέγεθος από την Ανατολική και που υπάρχει παντού

• και τέλος η Γερμανική κατσαρίδα (Blattella germanica) με σώμα πολύ μικρότερο και υπάρχει στις κουζίνες των σπιτιών.

 

Ψύλλοι

Είναι το μεγάλο εντομολογικό πρόβλημα στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και θεωρείται το σημαντικότερο εκτοπαράσιτο αιμομυζητικό αρθρόποδο έντομο που παρασιτεί σε θηλαστικά ζώα και πτηνά.

 

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΡΩΚΤΙΚΩΝ

ΜΑΡΤΙΝΟ 17/08/2011

Σταμάτης Θωμαΐδης

 

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΡΩΚΤΙΚΩΝ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

• SCIURIDAE           (νυφίτσα)

• MURIDAE (ποντικός)

• ARVICOLIDAE / MICROTIDAE

(αρουραίος)

• SPALACIDAE (τυφλοπόντικας)

• CAPROMYIDAE (μυοκάστορας)

 

 

• ΕΙΔΗ ΤΡΩΚΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ

(οικογένεια Microtidae ή Arvicolidae)

• Microtus arvalis       

• Microtus epiroticus Κοινοί Αρουραίοι

• Microtus guentheri

• Microtus glareolus

• Microtus agrestis     

• Arvicola terrestris (Οχθοαρουραίος

ή αρουραίος των ποταμών)

• Clethrionomys glareolus

(Ξανθοαρουραίος)

• Pitymys thomasi Μικροαρουραίοι ή

• Pitymys subterraneus αναβολοί

 

ΑΣΠΑΛΑΚΕΣ

• Talpa europea (οικογένεια Spalacidae)

Τυφλοπόντικας

 

ΣΚΙΟΥΡΟΙ

• Citellus citellus (Scinridae)

Λαγόγηρος ή Βερβερίτσα

 

• ΠΟΝΤΙΚΟΙ

• Mus musculus (οικιακός ποντικός)

 

ΕΠΙΜΥΕΣ

• Rattus norvegicus ή μεγαλοεπίμυς

• Rattus rattus ή μικροεπίμυς

• Υπαίθριοι ποντικοί του γένους Apodemus που μοιάζουν με τον οικιακό ποντικό αλλά διαφέρουν κυρίως στο μέγεθος καθώς και τα διάφορα είδη ποντικών της Ευρωασίας και Αμερικής.

Τα πλέον γνωστά είδη είναι τα:

• Apodemus sylvaticus

• Apodemus agrarius

• Apodemus flavicolis

 

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΔΙΔΟΥΝ

ΤΑ ΤΡΩΚΤΙΚΑ

Τα διάφορα είδη ποντικών και αρουραίων είναι φορείς παθογόνων οργανισμών. Είναι η αποθήκη για τις μεταδοτικές ασθένειες, όπως:

• Πανώλη

• Τυφοειδής πυρετός (Rickettsia mooseri)

• Τριχινέλλωση (Trichinella spiralis)

• Σαλμονέλλωση (Salm. typhimurium)

• Λεπτοσπείρωση ή νόσος του Weil (L. icterohaemorrahagiae)

• Rat-bite-fever (Spirillum minus και Streptobacillus moniliformis)

Ασθένεια από δάγκωμα ποντικού.

 

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΑΠΟ ΤΡΩΚΤΙΚΑ

• Ζημιά σε αποθηκευμένους καρπούς και σπόρους.

• Ζημιά σε αποθηκευμενα προϊόντα γενικώς.

• Ζημιές σε φυτείες φοινικέλαιου στη Μαλαισία περισσότερο από 50 εκατ $/έτος.

• Ζημιές σε φυτείες ζαχαροκάλαμου υπερβαίνουν κατ’ έτος 600 εκατ. $

• Μόνο στη Βενεζουέλα οι ζημιές στο ρύζι υπερβαίνουν τα 40 εκατ. $/έτος

• Στην Κίνα καταστρέφεται ποσοστό 14% της φυτικής παραγωγής, ετησίως.

Στοιχεία FAO, 2010

 

Ασθένειες οφειλόμενες σε τρωκτικά σκότωσαν περισσοτέρους ανθρώπους από όλους τους πολέμους μαζί

 

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΣΗΣ

ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΚΙΩΝ

ΦΥΣΙΚΕΣ: Πουλιά, γάτες, σκύλοι, φίδια, κλπ.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ: Παγίδες, κυνήγι, έλεγχος της διατροφής

ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ: Φυσικά σύνορα απομόνωσης όπου με μηχανικούς τρόπους εμποδίζει ο άνθρωπος την διαιώνισή τους και γενικότερα τις μετακινήσεις τους.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ: Με το να προσβληθούν από παράσιτα και παθογόνους μικροοργανισμούς (π.χ. ιός της μυξομάτωσης)

ΧΗΜΙΚΕΣ: Διάφορα εντομοκτόνα, fumigants και άλλες ουσίες π.χ. τα αντιπηκτικά ή αιμολυτικά σκευάσματα.

 

 

ΕΝΤΟΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

• Κατσαρίδες

• Ψύλλοι

ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ

Είδη:    Περίπου 3500

• Τα πλέον γνωστά είναι:

   * Blatta orientalis,

 

Γενικά χαρακτηριστικά

• Βρέθηκαν απολιθώματα. Ζούσαν πριν 300 εκ. χρόνια.

• Τα περισσότερα είδη ζουν στα δάση.

• Μόνο δέκα είδη απασχολούν τη Δημόσια Υγεία.

• Η Ωοθήκη ή Ωόσακος φέρει τα αυγά σε προστατευτική μεμβράνη και είναι πολύ ανθεκτικά στα εντομοκτόνα σε σχέση με τα ακμαία.

• Είναι έντομα παμφάγα.

• Τις συναντάμε σε όλα τα μήκη και πλάτη όπου υπάρχει άνθρωπος.

• Μεταφέρουν πολλές αρρώστιες (σαλμονέλα, πανώλη, τύφο, διάρροιες, έλμινθες).

• Δημιουργούν αλλεργίες (άσθμα, ερεθισμό στο δέρμα).

• Ο φιλόσοφος Πλίνιος αναφέρει και ότι λάδι και εντόσθια κατσαρίδας είχαν θεραπευτικές ιδιότητες σε πόνο αυτιών. Στην Νοτιοανατολική Ασία την χρησιμοποιούν σαν φάρμακο.

• Σε άλλα κράτη της Ν.Α. Ασίας οι κατσαρίδες είναι εκλεκτός μεζές.

• Έχει πολλούς φυσικούς εχθρούς όπως αράχνες και σφήκες.

• Στο σώμα τους και στο κυκλοφορικό τους σύστημα μεταφέρουν παθογόνα βακτήρια και μύκητες.

 

Ζημιές που προκαλούν

• Μετάδοση ασθενειών όπως:

 * Δυσεντερία

 *Διάρροια

 * Σαλμονέλα

• Δυσάρεστη οσμή

• Αλλεργίες: Ιδιαίτερα με την σκόνη που περιέχει ξηρά περιττώματα, ή αποξηραμένα μέρη του σώματος.

(Τρίτη αιτία αλλεργιών στις μέρες μας)

• Ανησυχία: Γρατσουνιές στο σώμα μας.

 

Που συναντούμε κατσαρίδες

Σε σκοτεινά μέρη με: υγρασία, οργανική ουσία, ησυχία όπως σε υπόγεια, σε αποχετεύσεις, κουζίνες, ντουλάπια με τρόφιμα, πίσω από ηλ. συσκευές όπως καφετιέρες, ηλ. κουζίνες, ψυγεία, τοστιέρες, αποθήκες χάρτου κλπ.

 

Μεθοδολογία για την καταπολέμηση

της κατσαρίδας

• Ερευνούμε τα σημεία – καταφύγια της κατσαρίδας όπως ρωγμές και ανοίγματα κοντά σε τρόφιμα και σε υγρές, σκοτεινές γωνιές.

• Βρίσκουμε τα σημεία συχνής διέλευσης των ακμαίων καθώς και περιθήκια με αυγά.

• Ψεκάζουμε μόνο αυτά τα μέρη με το επιλεγμένο εντομοκτόνο.

• Εγκαταλελειμμένα σκουπίδια σημαίνει κατσαρίδες – μύγες – τρωκτικά – μύκητες – βακτήρια.

 

Μέθοδοι Καταπολέμησης

• Υπολειμματικοί ψεκασμοί,

• Ψεκασμοί χώρου,

• Εφαρμογές τροφοελκυστικών gels.

 

Εναλλακτικές μέθοδοι καταπολέμησης

• Παγίδες (π.χ. κολλώδης επιφάνεια)

• Δολώματα (π.χ. μια προσελκυστική ουσία που περιέχει εντομοκτόνο)

• Εντομοκτόνα που ψεκάζονται σε διάφορες μορφές

• Εντομοκτόνα σε μορφή σκόνης επίπασης (Dusts)

• Gels (τροφοελκυστικά δολώματα)

 

Ψύλλοι

• Είδη: περίπου 2500: (Pulex irritans ψύλλος του ανθρώπου, Ctenocephalides canis – σκύλων, Ctenocephalides felis – γατών, Xenopsylla cheopis – τρωκτικών)

• Είναι εκτοπαράσιτα αιμομυζητικά αρθρόποδα που παρασιτούν σε θηλαστικά και πτηνά.

• Τα αρσενικά άτομα διακρίνονται εύκολα από τα θηλυκά διότι έχουν το άκρο της κοιλιάς ανασηκωμένο.

• Μεταδίδουν Πανώλη – Ενδημικό τύφο και Μελιταίο πυρετό. Τα περιττώματά τους μεταφέρουν μολύσματα και παραμένουν μολυσματικά περισσότερο από έναν χρόνο.

 

• Τα πίσω πόδια είναι μεγαλύτερα και ισχυρότερα των μπροστινών, πηδούν μέχρι 80cm,

• Το μήκος του σώματός τους φθάνει μέχρι 2,5mm,

• Στερούνται πτερύγων,

• Παρασιτούν στο τρίχωμα των θηλαστικών (ποντίκια, ζώα) και στα πτύλα των πουλιών,

• Προσελκύονται από τον άνθρωπο, από τις οσμές και το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που αναδίδει το σώμα του,

• Το φως απωθεί τις προνύμφες, ενώ τα ενήλικα άτομα έλκονται από αυτό.

 

Στοιχεία Βιολογίας

• Χωρίς γεύμα (αίμα) το ακμαίο ζει μέχρι 60 ημέρες.

• Ο τρόπος διασποράς των ψύλλων στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον, κυρίως είναι τα τρωκτικά, τα αδέσποτα κατοικίδια ζώα και τα πτηνά.

• Πέραν της μετάδοσης των ασθενειών, προκαλούν όχληση στα παραγωγικά ζώα (αιγοπρόβατα) και μείωση της γαλακτοπαραγωγής και ανάπτυξής τους.

• Σήμερα στον Ελλαδικό χώρο είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι της οικόσιτης και ενσταβλισμένης κτηνοτροφίας.

 

Τρόποι αποφυγής

• Έλεγχος των αδέσποτων ζώων

(σκύλοι, γάτες, πτηνά),

• Έλεγχος των κάδων των απορριμμάτων,

• Έλεγχος στα εγκαταλελειμμένα σπίτια,

• Προσοχή στη κοπριά που χρησιμοποιούμε για οικιακή χρήση.

 

Καταπολέμηση ψύλλων

• Ελέγχουμε τα κατοικίδια ζώα και απεντομώνουμε τους χώρους που κινούνται και αναπαύονται. Δίδουμε ιδιαίτερη σημασία στην αποκομιδή (απομάκρυνση) της κοπριάς από τους στάβλους και προβαίνουμε σε άμεσο ψεκασμό της επιφάνειας.

• Ελέγχουμε την παρουσία και τα ίχνη ποντικών και αρουραίων (κριτήριο η ύπαρξη περιττωμάτων).

• Αναζητούμε και καταστρέφουμε τις φυσικές φωλιές των τρωκτικών.

• Προτείνουμε ή εφαρμόζουμε μόνο βελτιωμένα τρωκτικοκτόνα για ριζική καταπολέμηση (σύγχρονα κηρώδη αιμολυτικά).

• Προγραμματίζουμε συχνές επισκέψεις για τον έλεγχο και την εξόντωση των ψύλλων αλλά πολλές φορές απαιτούνται περισσότερες από μία εφαρμογές (ψεκασμοί).

• Προτιμούμε τη χρήση ψυχρών εκνεφωτών – Cold foggers, που χειρίζονται τα εξουσιοδοτημένα και νόμιμα συνεργεία καταπoλέμησης.

• Σε κατοικημένους χώρους χρησιμοποιούμε ηλεκτρική σκούπα (ιδιαίτερα μέσα στα σπίτια μας) και επιλέγουμε το σωστό και ακίνδυνο (ατοξικό) εντομοκτόνο ελέγχοντας την ύπαρξη ακμαίων στα έπιπλα και κυρίως χαλιά, μάλλινες κουβέρτες, pullover κλπ.

• Ψεκάζουμε ΜΟΝΟ προσβεβλημένες περιοχές με εντομοκτόνο της επιλογής μας.

 

Σταμάτης Θωμαΐδης